A. Ali Ural’ın yeni kitabı Bisiklet Dersleri (Şule, 2017) yazarın belli başlı denemecilik özelliklerini bünyesinde barındırıyor. Ural, denemelerinde ilginç olaylara, haberlere, edebiyat, sanat, kültür tarihinden bilinen kişilerin/olayların bilinmeyen yönlerine değinmeyi çok seviyor. Görünende görünmeyeni bulmayı hedefliyor. Bize aradığımızı vermeden önce bekletiyor, merak ettiriyor, bizi bir finale hazırlıyor. Düşünceye, hikmete, mesaja bir olaydan, bir örnekten, bir metafordan ulaşmayı, bu sayede okuru merak ettirmeyi amaçlıyor. Mesajını bu merakı giderme vakti geldiğinde veriyor.
Zaman zaman bir öykünün malzemesi olacak kadar derinlikli ve tüyler ürpertici olayların, çok orijinal sahnelerin bir deneme içinde kullanılmasına üzülüyorsunuz. Keşke bundan bir öykü kotarılsaydı, dediğiniz oluyor. Özellikle “Kâhin ve Kadın” adlı yazı veya “Unutulma Korkusu”, bir öyküye dönüştürülseydi, dediğimiz türden metinler.
Ural’ın gerek Doğudan gerekse Batıdan geniş bir okuma kültürüne sahip olduğunu görüyoruz. Sadi’den Shakespeare’e, İbn-i Farız’dan İmam Şibli’ye, Gazali’den Mona Lisa’ya, Pinokyo’dan Sil Baştan filmine kadar uzanan çok geniş ve çeşitli bir kültür alanı bu.
Ural, doğal olarak insanın zaaflarına, modernitenin bizden alıp götürdüklerine vurgu yapıyor. İnsanı kalbine çağırıyor. Ama bunu yaparken özgünlükten asla taviz vermiyor. Binlerce kez işlenen konular, hiç duyulmamış örneklerle veya yepyeni bir dille sunulduğunda insanlara bir şekilde ulaşırlar. İşte Ural’ın onca sene içinde olgunlaşmış kalemi tam da bunu başarıyor. Sosyal medyanın ruhumuza verdiği zararları öylesine düzayak bir biçimde söylemek de var, ama Ural “yüz yağmuru” diyerek durumu bir metafora dönüştürmesini biliyor. Bence asıl incelenmesi gereken tarafı bu Ural’ın. Her neye dokunursa onu düşünülmeye değer bir özgünlükte ele alabiliyor. Bunu da metaforlaştırarak, masallaştırarak, dramatize ederek yapıyor.
Türk denemeciliği denildiğinde başa yazılacak isimlerden birisi Ali Ural. Zira kendine mahsus bir deneme dili, üslubu geliştirmiş durumda.
Dünya Bizim, 26-1-2018
